چهارمین جلسه اخلاق اداری کادر حوزه علمیه باقرالعلوم (ع) برگزار شد
چهارمین جلسه اخلاق اداری، در حوزه علمیه باقرالعلوم علیه السلام مورخ 99/4/28با حضور کادر و معاونین برگزار شد.
استاد یوسفی در این جلسه ابتدا به حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از کتاب مواعظ العددین اشاره کرد و در با موضوع حسن خلق مباحث خود را ادامه داد
برداشتی از سخنان استاد یوسفی در این جلسه به شرح زیر است :
پيامبر اکرم (ص) : من بچه ها را به پنج دلیل دوست دارم
(زمان خواندن: 1 دقیقه)
پيامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند :
اُحِبُّ الصِّبيانَ لِخَمسٍ :
اَلوَّلُ : اَنـَّهُم هُمُ البَكّاؤونَ ،
وَالثّانى : يَتَمَرَّغونَ بِالتُّرابِ
وَ الثّالِثُ : يَختَصِمونَ مِن غَيرِ حِقدٍ
وَ الرّابِـعُ : لا يَدَّخِرونَ لِغَدٍ شَيئا
وَ الخامِسُ : يُعَمِّرونَ ثُمَّ يُخَرِّبونَ ؛
من بچه ها را به پنج دلیل دوست دارم :
اول آن كه بسيار گريه می كنند . (چشمان گريان كليد بهشت است يعنی گريه از خوف خدا را در زندگی زياد كنيم)
دوم آن كه با خاك بازی می كنند . (يعنی تكبر و نخوت و خودپسندی در آن ها نيست)
سوم آن كه با يكديگر دعوا می كنند ولی زود آشتی كرده و كينه به دل نمی گيرند .
چهارم آن كه چيزی برای فردا ذخيره نمی كنند . (چون آرزوی دور و دراز و طمع طولانی ندارند)
پنجم آن كه خانه می سازند و سپس خراب می كنند (دل بسته و وابسته به امور دنيوی نيستند)
منبع : کتاب مواعظ العدديّه، ص۲۵۹
استاد یوسفی در ادامه توضیح داد کسی که محبت فردی به دلش باشد و اورا دوست داشته باشد سعی می کند خود را شبیه او کند، ما اگر ادعای دوستی با اهل بیت و محبت ایشان را داریم باید بگویم که از نشانه های دوستی پیامبر و اهل بیت علیهم السلام داشتن اخلاق نیکو و حسن خلق هست
ایشان با اشاره به داستانی از پیامبر که به اصحاب فرمودند اگر می خواهید با من محشور شوید به غیر از دعا، عمل صالح نیز داشته باشید دو عمل را مهم دانستند سجده های طولانی و داشتن اخلاق نیکو
ایشان افزودند:دو صفت برای اخلاق ذکر شده است:
1 - حسن اخلاق
2 - مکارم الاخلاق
در بعضی از روایات، حسن خلق، جزئی از مکارم الاخلاق به شمار آمده است . امام صادق « علیه السلام » می فرمایند: «همانا خداوند متعال مکارم اخلاق را به پیامبران اختصاص داد . پس کسی که مکارم اخلاق در او هست . خدا را بر این نعمت بزرگ باید ستایش کند و کسی که مکارم اخلاق ندارد، به درگاه خداوند تضرع نماید و از او درخواست نماید» ، به آن حضرت گفته شد: مکارم اخلاق چیست؟
فرمود: مکارم اخلاق عبارت است از: پاکدامنی، قناعت، صبر، شکر، حلم، حیا، سخاوت، شجاعت، غیرت، راستگویی، نیکوکاری، ادای امانت، یقین، حسن اخلاق و جوانمردی
در این روایت، حسن خلق از مصادیق، مکارم اخلاق به شمار آمده است . مکارم اخلاق نهایت بزرگواری و انسانیت انسان می باشد .
ما در این مجموعه به بررسی حسن خلق می پردازیم .
«حسن خلق » به معنی خوش خلقی » از صفات فاضله روحی می باشد . از امام صادق « علیه السلام » درباره تعریف حسن خلق سؤال شد، امام فرمود: «تلین جناحک و تطیب کلامک و تلقی اخاک ببشر حسن » یعنیی: با دیگران نرم خوی باشی سخنت را (از کلمات زشت) پاکیزه گردانی . و در مواجهه با بردارانت گشاده روی باشی .»
پس طیب کلام، نرمی و ملاطفت و گشاده رویی از آثار و لوازم این صفت است .
صاحب این خصوصیت وجودی بالا، در برخورد با هر کسی موجب خشنودی و انبساط روحی و قلبی او می گردد . کسی از مواجهه با از رنج نمی برد و همه دلها از او راضی می شوند . در این بین رضایت و خشنودی دلهای شکسته دیگران برای او حساب خاصی نزد خدا باز می کند و عنایات بزرگی از حضرت حق را برای او به ارمغان می آورد . گصاحب این صفت، همیشه از آرامش و اعتدال روحی برخوردار است که برای سالک از امور مهم می باشد .
وقتی از بعضی از علماء علت رسیدن به مقامات بلند را پرسیدند، یکی از مهمترین عوامل را «مسرور کردن دیگران » عنوان کرده اند .
منقول است که مردی به خدمت پیامبر اکرم « صلی الله علیه و آله » مشرف شد و در مقابل آن حضرت ایستاد و پرسید: «یا رسول الله دین چیست؟» فرمود: «حسن خلق » پس به جانب راست آن حضرت آمده و به عرض رسانید: «یا رسول الله دین چیست؟» حضرت فرمود «حسن خلق » ، پس به جانب چپ آمده همان سؤال را تکرار کرد و همان جواب را شنید . پس در عقب آن حضرت ایستاد و باز همان را پرسید: حضرت به جانب او توجه نمود و به او خطاب کرد که آیا متوجه نمی شوی که دین آن باشد که غضبناک نشوی و با خلق خدا درشتی نکنی؟
حکما گفته اند که علامت خوش خویی ده چیز است:
1 - با مردم در کار نیکو مخالفت نکردن .
2 - از نفس خود انصاف دادن .
3 - عیب کسان را نجستن .
4 - چون از کسی ذلتی به وقوع رسد، تاویل نیکو کردن .
5 - چون گنهکار عذر خواهد، آن را پذیرفتن .
6 - حاجات محتاجان را روا کردن .
7 - رنج مردمان را کشیدن .
8 - عیب نفس خود دیدن .
9 - روی تازه داشتن .
10 - با مردم سخن خوش گفتن (13)