حوزه علمیه باقرالعلوم (علیه السلام) شهرقدس-تهران

اولین جلسه ژورنال کلاب حوزه علمیه باقرالعلوم(ع) به همت واحد پژوهش مورخ 30/6/98باموضوع:چگونگی تغییر گفتمان فرهنگی _ سیاسی  جامعه پس از رسول خدا(ص)برگزارشد.

خلاصه محتوای ارائه شده در ژورنال کلاب:

موضوع چگونگی تغییر گفتمان فرهنگی سیاسی جامعه پس از پیامبر(ص) با تاکید بر احادیث ساختگی اثر آقایان؛ سید محمد تقی کراماتی و محمد تقی دیاری بیدگلی چاپ شده توسط فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام، بهار98 شماره هفتاد و هفتم توسط طلبه فاطمه شکری ارائه شد.

فاطمه شکری پس از معرفی مقاله و تاکید بر نقش احادیث ساختگی در تغییر گفتمان نبوی به چگونگی پرداختن جریان حاکم جامعه به  نظریه سازی و تغییر در معرفی افکار پیامبر(ص) به مردم پرداخت . وی گفت: جریان حاکم پس از پیامبر(ص) با اجتهاد در برابر نص به  اهداف خود یعنی؛ قدسی سازی خلفا، مرجع سازی آنها ، اطاعت پذیری مطلق مردم از آنها و ترویج فرهنگ جبر گرایی در بین مردم  دست یافتند. پس از آن  با فراهم شدن زمینه به تغییر شخصیت پیامبر (ص) پرداخته ؛ اعتبار خانوادگی پیامبر(ص) را زیر سوال برده و به تخریب گذشته پیامبر پرداختند. آنها پس از تخریب نسب، گذشته پیامبر(ص) و چگونگی رویارویی آن حضرت با آغاز نبوت، در ادامه حیات پیامبر(ص) در دوران یامبری  را تخریب کردند وبا احادیث جعلی پیامبر را اینگونه معرفی کردند که وی پس از پیامبری شخصیت گذشته خویش را نشان می دهد که به هیچ کمالی نرسیده و هنوز متاثر از عناصر فرهنگی جاهلیت است. رفتار سازی غایتی بود که جریان حاکم از ایجاد تغییر در افکار و شخصیت پیامبر(ص) با احادیث ساختگی به دنبال آن بودند. طبیعی است که وقتی افکار و شخصیت پیامبر بر خلاف واقعیت بیان شد، ایجاد و تحکیم ارزش های رفتاری جدید، آسان می گردد. افزون بر این با مرجع سازی جدیدی که در کنار رسول خدا پدید آوردند فرایند تغییر گفتمان نبوی تسریع شد.

نتیج کسب شده از برگزاری ژورنال کلاب:

   استاد محترم سرکار خانم یوسفی پس از ارائه خانم شکری به نقد مقاله پرداختند؛ وی موضوع مقاله را موضوعی نو و مفید ارزیابی کردند و استفاده از منابع دست اول را حسن مقاله دانستند، وی به  عنوان مقاله نقدی را وارد ساخته و گفتند: دغدغه نویسنده بررسی تاثیر احادیث ساختگی بر تغییر گفتمان سیاسی فرهنگی جامعه پس از رسول خدا(ص) بوده است و بیشتر به این امر پرداخته شده است نه  حقیقت چگونگی تغییر گفتمان. وی گفت تعدا کلیدواژه های چکیده زیاد است و برخی از آنها به درستی انتخاب نشده اند  وی همچنین عنوان کرد که حجم مقاله  بیشتراز مقدار استاندارد است. سرکار خانم اورنگ نیز با نقد های خانم یوسفی موافق بوده و گفتند: موضوع مناسب قالب مقاله نیست و می شد این موضوع را کامل و همه جانبه در قالب یک پایان نامه نوشت. خانم نادری دبیر جلسه صحت ارجاعات و استفاده از منابع معتبر و مرتبط را ویژگی بارز مقاله دانستند وی گفت: کد گذاری عناوین فرعی مقاله  نیازمند اصلاح است در ادامه طلاب به بحث درباره ی موضوع و روش تحقیق موضوع پرداخته و جلسه به صورت مشارکتی بین طلاب و اساتید ادامه یافت .

 به طور خلاصه در جمع بندی مباحث ارائه شده درباره ی موضوع چگونگی تغییر گفتمان فرهنگی سیاسی جامعه پس از رسول خدا(ص) می توان گفت: رویکرد جریان حاکم پس از رسول خدا(ص) در تضاد با نگرش و گفتمان پیامبر(ص) قرار داشت. به دلیل آن که رسول خدا(ص) در کانون ساختار گفتمان اصیل اسلامی، هویتی معنادار به همه ارکان مجموعه اسلامی بخشید، نیازمندی حکومت جدید برای بازطراحی گفتمانی خاص با رویکردی جدید پدید آمد. این باز طراحی نه با تغییرات حاشیه ای، بلکه با دگرگونی های کانونی و مبنایی ممکن بود. با جابه جایی نقطه کانونی گفتماناصیل اسلام که در جایگاه و مقام رسول خدا نظام دینی تبلور یافته بود، روند تعیین مشروعیت و مقبولیت سیاسی نزد افکار عمومی تغییر یافت. تنها با چنین تحولات ساختاری بود که حکومت جدید موفق شد مقبولیتی پایدار برای بقای قدرت فراهم سازد. حکومت پس از پیامبر (ص) با راهبرد سه گانه تغییر نگرش مردم در اندیشه، شخصیت و نسب پیامبر(ص) با کمک رفتار خلفا بر اساس حرکت فرهنگی نظریه سازی و شخصیت سازی موفق شد، رفتار سازی جدیدی در حوزه گفتمانی پدیدآورد که مناقض با گفتمان اصیل اسلامی بود. رقابت های قبیله ای در این دگرگونی فرهنگی بی تاثیر نبودند، اما آنچه به صورت پایدار در حکومت و ارزش های اجتماعی و رفتارهای دینی بدون اعتراض فراگیر دینی و مدنی پدید آمد، حاصل جابه جایی عناصر اصلی در ساختار فرهنگی بود که با کمک سیاست حاکمان و احادیث ساختگی به صورت  هدفمند انجام شد.