سخنرانی حجت الاسلام جوکار در جمع طلاب جدیدالورود مدرسه علمیه باقرالعلوم علیه السلام
اشاره به نکات پر مغز آیه 122سوره مبارکه توبه
وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنفِرُواْ کَآفَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فِى الدِّینِ وَلِیُنْذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ
ترجمه
سزاوار نیست که همه مؤمنان (به جهاد) رهسپار شوند، پس چرا از هر گروهى از ایشان دسته اى کوچ نمى کنند تادر دین فقیه شوند و هنگامى که به سوى قوم خویش باز گشتند، آنان را بیم دهند تا شاید آنان (از گناه و طغیان) حذر کنند.
«دین»، مجموعه قوانین الهى و مقررّات ظاهرى و باطنى اسلام است. اسلام که تنها دین پذیرفته الهى است، «انّ الدین عنداللَّه الاسلام» به معناى تسلیم خدا بودن است.
تفقّه در دین، به معناى تلاش براى کسب شناخت عمیق در دین و عقاید و احکام اسلامى است. تفقّه در دین، گاهى ممکن است براى دنیا و مقام و عشق به درس و بحث و سرگرمى و عقب نماندن از دوستان باشد و گاهى براى دین، خدا، بهشت و نجات امّت باشد. آیه، دوّمى را ارزشمند مى داند که بیم دهنده ی مردم و دعوت آنان به راه خداست. «لینذروا قومهم»
فقه، آنچنان مهّم است که رسول خدا در بدرقه على (ع) به یمن، به او فرمان آموزش فقه مردم را داد، «فقّههم فى الدین» و او را چنین دعا کرد: «الّلهم فقّهه فى الدین» با آنکه وى فقیه ترین مردم بود.
چنانکه حضرت امیر به فرزندش سفارش مى کند: «تَفقَّه فىالدّین فان الفقهاء ورثة الانبیاء» امام حسین (ع ) نیز شب عاشورا در جملاتى خداوند را چنین ستود: حمد خدایى که ما را فقیه در دین قرار داد.
از امام صادق (ع) پرسیدند: اگر براى امام حادثه اى اتفاق افتاد، تکلیف مردم چیست؟ امام این آیه را تلاوت فرمود که از هر شهر و طایفه اى باید براى شناخت امام حرکت کنند.
پیام ها
۱- در برنامه ریزى و مدیریتها، جامع نگر باشیم تا توجّه به مسئله اى سبب اخلال در مسائل دیگر نباشد. «ما کان المؤمنون لینفروا کافّة»
۲- هجرت، ملازم ایمان است. یا براى دفاع از دین، هجرت کنید، یا براى شناختِ دین.«فلولا نفر من کلّ فرقة»
۳- باید از هر منطقه، افرادى براى شناخت اسلام به مراکز علمى بروند تا در همه مناطق، روحانى دینى به مقدار لازم حضور داشته باشد.«من کلفرقة طائفة»
۴طلبه ای که مباحثه نکند، دنبال استاد نباشد و کتاب نخواند ، فقیه کامل نیست. صرفا آموزش مجازی شما را ملا نخواهد کرد «نَفَر» امام درباره کسى که در خانه اش نشسته بود، فرمود: «کیف یتفّقه فى الدین؟».
۵ - تفقّه در دین و آموزش دین به مردم، واجب کفائى است. «فلولا نفر منهم طائفة» (جهاد و اجتهاد، هر دو واجب کفایى است.پس برنامه ریزى چنان باید باشد که نظام علمى محصلین علوم دینى، به هم نخورد)
۶- هدف از فراگیرى فقه، هشدار مردم و هوشیار ساختن آنان و نجات از غفلت و بى تفاوتى نسبت به مشکلات است. «لینذروا»
۷- در زمان جنگ هم نباید مسائل فکرى، اعتقادى و اخلاقى، مورد غفلت قرار گیرد و دشمن خارجى ما را از دشمن داخلى (جهل و غفلت) غافل سازد.«ما کان المؤمنون لینفروا … فلو لانفر…لیتفقّهوا»
۸ - فقه، تنها فراگیرى احکام دین نیست، بلکه همه معارف دینى قابل تحقیق، دقّت و ژرفنگرى است. «لیتفقّهوا فى الدّین»
۹- شناخته اى دینى باید عمیق و ژرف باشد. «لیتفقّهوا فى الدین»
۱۰- شرط تبلیغ دینى آگاهى عمیق از آن است. «لیتفقّهوا… لینذروا»
۱۱- به سخنان یک اسلام شناس فقیه، مى توان اعتماد کرد. «لیتفقّهوا… لینذروا» (ممکن است یک نفر در منطقه باشد، پس خبر واحد حجّیت دارد)
۱۲- فقه در دین، آنگاه ارزش دارد که فقیه، عالم به زمان و آگاه از شیطنت ها و راه هاى نفوذ دشمن باشد تا بتواند هشدار و بیم دهد.«لیتفقهوا …لینذروا»
۱۳- براى طلاب حوزه ها، دو هجرت لازم است: یکى به سوى حوزه ها و دیگرى از حوزه ها به سوى مردم و آموزش آنها . فقیه مانند شیشه عطر است هم خود بهره می برد و ام دیگران را بهرمند می سازد «فلو لانفر… لیتفقّهوا، لینذروا… اذا رجعوا»
۱۴- براى تبلیغ و کار فرهنگى، اطرافیان در اولویت هستند . «لینذروا قومهم»
۱۵- علما باید سراغ مردم بروند و منتظر دعوت آنان نباشند. «رجعوا الیهم»، دلسوز مردم باشید و مردم داری کنید
۱۶- محور تبلیغ، باید ایجاد تقوا و یاد معاد باشد. و تا می توانید خداشناسی کنید، آن که تو را شناخت جان را چکند…. «لینذروا… لعلّهم یحذرون»
۱۷- فقها نباید انتظار اطاعتِ مطلق همه مردم را داشته باشند، چون گروهى هرگز به راه دین و خدا نمى آیند. «لعلّهم یحذرون» نباید به خود مغرور شوید که ما تافته جدا بافته ایم و فکر کنید همین که توفیق برای شما حاصل شده است از دیگران برترید،
18_دنبال یک واعظ درونی در خود باشید و نصیحت پذیری را نیز در خود پرورش دهید
19تفقه در دین و کسب معارف دینی زن و مرد ندارد و
زنان موفقی را ما در طول تاریخ شاهدیم که حدیث شناس و فقیه هستند و حوزه علمیه خواهران در نظام جمهوری اسلامی مفتاحیست در این خصوص تا بانوان به کسب معارف الهی نائل آیند
