حوزه علمیه باقرالعلوم (علیه السلام) شهرقدس-تهران

?مهندس عبدالباقی فرزند علامه طباطبایی(ره)، نقل می کند:
.
?هفت، هشت روز مانده به رحلت علامه، ایشان هیچ جوابی به هیچ کس نمی داد و سخن نمی گفت.
.
?فقط زیرلب زمزمه می کرد « لا اله الا الله! »
.
?حالات مرحوم علامه در اواخر عمر دگرگون شده و مراقبه ایشان شدید شده بود و کمتر تناول می کردند، و این بیت حافظ را می خواندند و یک ساعت می گریستند.
.
کاروان رفت و تو در خواب و بیابان در پیش
کی روی؟ ره زکه پرسی؟ چه کنی؟ چون باشی؟
.
.
?همان روزهای آخر، کسی از ایشان پرسید: در چه مقامی هستید؟ فرموده بودند: مقام تکلم
.
?سائل ادامه داد: با چه کسی؟ فرموده بودند: با حق
.
.
.
حجت الاسلام ابوالقاسم مرندی می گوید:
.
?« یک ماه به رحلتشان مانده بود که برای عیادتشان به بیمارستان رفتم. گویا آن روز کسی به دیدارشان
نیامده بود. مدتی در اتاق ایستادم که ناگهان پس از چند روز چشمانشان را گشودند و نظری به من انداختند.
.
?به مزاح [ از آن جا که ایشان خیلی با دیوان حافظ دمخور بودند ] عرض کردم: آقا از اشعار حافظ چیزی در نظر دارید؟
.
?فرمودند:
صلاح کار کجا و من خراب کجا؟ بقیه اش را بخوان!
گفتم: ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا
.
?علامه تکرار کردند: تا به کجا! و باز چشم خود را بستند و دیگر سخنی به میان نیامد
.
.
?آخرین باری که حالشان بد شد و راهی بیمارستان شده بودند، به همسر خود گفتند: من دیگر بر نمی گردم.

? تحلیلی بی نظیر از علامه طباطبایی

? [اشاره به اينكه ازدياد نسل از نعمت‏هاى الهى و از پايه‏ هاى تكامل بشر است‏]

” وَ اذْكُرُوا إِذْ كُنْتُمْ قَلِيلًا فَكَثَّرَكُمْ وَ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ”

- اين دو جمله در حقيقت موعظه و نصيحت در باره امتثال اوامر و نواهى قبلى است. در جمله اول مردم را به ياد يكى از نعمت‏هاى بزرگ خدا مى ‏اندازد، و آن مساله ازدياد نسل است براى اينكه انسان بر خلاف ساير انواع حيوانات زندگيش اجتماعى است، و آن كمالاتى كه براى اين نوع ميسر و متوقع است و خلاصه، سعادت عاليه ‏اى كه انسان را از ساير انواع حيوانات متمايز مى‏ كند و حساب او را از آنها جدا مى‏ سازد اقتضاء مى‏ كند كه اين موجود داراى ادوات و قواى مختلف و تركيبات وجودى خاصى بوده باشد كه با داشتن آن نمى ‏تواند مانند ساير حيوانات بطور انفرادى زندگى نموده و همه حوائج ضرورى خود را تامين نمايد، بلكه ناگزير است از اينكه در تحصيل خوراك، پوشاك، مسكن، همسر و ساير حوائج با ساير افراد تشريك مساعى نموده و همه با كمك فكرى و عملى يكديگر حوائج خود را تامين نمايند.

پر واضح است كه براى چنين موجودى كثرت افراد، نعمت بسيار بزرگى است، زيرا هر چه بر عدد افراد اجتماعش افزوده شود نيروى اجتماعيش بيشتر و فكر و اراده و عمل آن قوى‏ تر مى‏ گردد و به دقايق بيشتر و باريك‏ترى از حوائج پى برده در حل مشكلات و تسخير قواى طبيعت راه‏ حل ‏هاى دقيق‏ترى را پيدا مى ‏كند.

روى اين حساب مساله ازدياد نسل و اينكه عدد افراد بشر به تدريج رو به فزونى مى‏ گذارد خود يكى از نعمت‏هاى الهى و از پايه ‏ها و اركان تكامل بشر است.

? آرى، هيچ وقت يك ملت چند هزار نفرى نيروى جنگى و استقلال سياسى و اقتصادى و قدرت علمى و ارادى و عملى ملت چندين ميليونى را ندارد.

? ترجمه تفسير الميزان، ج‏8، ص: 238

بسم الله الرحمن الرحیم

از آنجا که شرح حال اولیاء خدا باعث بیداری از خواب غفلت می شود هر هفته مختصری از زندگینامه یک ولی خدا تقدیم می شود

در عالم اسلام همواره زنان شایسته و متعهدی وجود داشته‌اند كه در عرصه‌های مختلف فرهنگ و ادب و در جبهه‌های ایثار و تلاش، منشأ آثار و بركات فراوانی بوده‌اند.
كه در عین كار و تلاش و تربیت صحیح نفس خویش، از رعایت جزیی‌ترین مسایل اخلاقی، غفلت نورزیده و در عین حال تربیت مردان شایسته روزگار را، به عهده داشته و مربی لایق و ارزشمندی برای جامعه بوده‌اند

بزرگداشت و تجلیل از زنان نمونه مكتب اسلامی، وظیفه‌ای است كه باید همواره در انجام آن كوشید. در این میان به جاست، نگاهی گذرا به شخصیت یكی از اسوه‌های عالیقدر جامعه، كه از مراتب علمی و عملی والایی برخوردار است و به حق، از مفاخر زنان دنیای اسلام است داشته باشیم و خاطره آن استوانه علم و تقوا را ارج نهیم.
این بانوی مجتهد بزرگوار و متواضع، سیده نصرت امین، نام دارد.

در باره آغاز زندگی و شروع به تحصیل این بانو آمده است: «حاجیه خانم سیده نصرت بیگم امین(معروف به بانوی ایرانی) در سال ۱۲۶۵ه.ش در اصفهان متولد شد.

پدر ایشان حاج سید محمدعلی امین‎التجار اصفهانی، فردی مومن و سخاوتمند و مادرشان بانویی بسیار شریف، متعبد و خیرخواه بود كه خداوند پس از سه فرزند پسر، این دختر را به ایشان عطا كرد

مادر با روشن‌بینی در چهار سالگی، فرزند را برای آموزش قرآن و فراگیری خواندن و نوشتن به مكتب می‌فرستد، در حالی كه فضای حاكم بر آن ایام به گونه‌ای بود كه كمتر خانواده‌ای به خود اجازه می‌داد كه دخترش را برای كسب دانش به مكتب یا مدرسه بفرستد و چه بسیار والدینی كه آموزش و آشنایی با خط و نوشتن را برای دختران خود جایز نمی‌دانستند.
در حقیقت عظمت كار این بانو و تلاش‌های مستمر وی در آن زمان، بسیار درخور توجه است

نصرت امین در سیزده سالگی با پسر عمویش، حاج میرزا آقا معروف به معین التجار، از بازرگانان معروف و متدین اصفهان، ازدواج کرد. ثمرهٔ این ازدواج هشت فرزند بود که هفت نفر از آنان در دوران حیات بانو و در دوران کودکی به علت بیماری‌های ناشناختهٔ آن زمان و شیوع بیماری‌های واگیردار در گذشتند

نسبت ایشان با سی واسطه به امام علی بن ابی طالب(علیه‌السلام) می‌رسید. وی در بیان مقام و موقعیت خاندان عصمت و طهارت و منزلت و جایگاه آنان تلاش می‌كرد، به طوری كه عشق و علاقه‌اش به مقام والای ولایت در كتاب « مخزن اللئالی فی مناقب مولی الموالی حضرت علی(علیه‌السلام)»، روشنگر این حقیقت است.

?اخذ در اجتهاد و تایید مراجع عظام

او بیشتر علوم را در خانه و نزد علامه آیت الله سیدمحمد علی نجف آبادی و شیخ مرتضی مظاهری فرا گرفت.
آیت الله آقا سیدمحمد علی نجف آبادی از اساتید برجسته‎ی بانو امین كه این مجتهد گرانقدر، فقه و اصول و حكمت را نزد وی خوانده بود، گفته است: «حكمت را دایی‌ام به من درس داد و یكی نیست كه من به او درس بدهم. من می‌خواهم به این خانم درس بدهم كه از من یادگاری باقی مانده باشد.»

زمانی كه بانو امین اولین كتاب خود را به نام «اربعین هاشمیه» نوشت و كتاب، به حوزه علمیه نجف رسید و علما از آن استقبال كردند، آیت الله آقا سیدمحمد علی نجف آبادی در تكمیل تشویق‌های علما گفتند: «بانو امین هر چه در این كتاب نوشته‌اند از تراوشات فكری خودشان بوده و ربطی به تعلیمات من ندارد.»

گفته‌اند در جریان جنگ جهانی اول دو فرزند كوچك ایشان به فاصله چند روز فوت كردند. بدین مناسبت استادشان آیة الله نجف آبادی سه روز درس را تعطیل می‎كنند و به خانه‌شان نمی‎روند؛ روز چهارم بانو امین به دنبال استاد می‎فرستند و وقتی ایشان می‎آیند، علت تعطیلی درس را جویا می‎شوند.

آیة الله نجف آبادی می‎گویند كه من شرمم می‎شود كه بچه‌تان تازه از دنیا رفته برای درس بیایم و خانم امین پاسخ می‌دهند:
من پیش خدا شرمم می‌شود كه سه روز است چیزی نخوانده‎ام. خدا یك چیزی به من داد خودش هم گرفت.

ایشان به دلیل این كه اوقات زندگی‌شان به فراگیری درس و علم می‌گذشت، بیشتر در خانه بودند و كمتر از خانه خارج می‌شدند. ولی در ایامی كه لازم می‌دیدند كه باید دفاع صورت بگیرد و كاری انجام شود، از منزل خارج می‌شدند و به تدریس و راهنمایی بانوان می‌پرداختند.

این بانوی مجتهد، نه تنها در مسایل علمی و عملی بلكه در توجه به نیازهای جامعه نیز بسیار دقیق بود، طوری كه اخلاق و رفتارش در شاگردانش تاثیر عمیقی داشت. وی دانشگاهی در اصفهان به نام پر بركت «مكتب فاطمیه» تاسیس نمود كه تشنگان علم و دانش از آن سیراب می‌گشتند و جا دارد كه بگوییم از این مكتب، دانش‎پژوهانی پرورش یافتند كه بسیاری از آنان اینك صاحب تالیفات و آثار پر ارجی هستند

آن چه شاگردان این بزرگوار نقل قول كرده‌اند این است كه: «ایشان در عین تواضع و سادگی، دارای جاذبه معنوی و ابهت خاصی بود. كتاب “روش خوشبختی” را به زبان ساده و شیرین و دلپذیر به عنوان زیربنای معتقدات اخلاقی، تدریس می‌نمود، تمام زندگیش در امر تعلیم و تربیت و تحقیق و تالیف و حفظ مكتب، خلاصه شده بود.بانو امین تنها بانویی هستند که قرآن را تفسیر کردند

از جمله ابعاد شخصیت این بزرگوار، دیانت و اعتماد به نفس بود و به همین دلیل است كه پرورش یافتگان او از این فضایل معنوی بهره‌مند می‌شدند. دانش را ره‌گشای حیات بشر می‌دانست و عقیده داشت كه باید از گنجینه‌های گرانقدر بشر استفاده نمود. عشق و علاقه او به قرآن كریم در قالب زبان و بیان نمی‌گنجد و تفاسیر مخزن العرفانش در پانزده مجلد،خود دلیل این اشتیاق است.»

موقعیت علمی و عرفانی ایشان به آنجا رسید كه اكابر و اعاظمی از علما و عرفا، حضور در محضر ایشان را مایه فیض می‌دانستند. وی از نظر مقام، تنها بانوی مجتهد عصر خود قرار گرفت و علما و افراد بسیاری از كشورهای اسلامی برای ملاقات و گفتگو نزد ایشان می‌آمدند. علمای معاصر از جمله آیت الله مرعشی نجفی، علامه آیت الله سیدمحمدحسین طباطبایی، استادمحمدتقی جعفری و اساتید حوزه و دانشگاه نیز، با ایشان ارتباط علمی داشتند.

سیده نصرت امین مجتهد، توسط تعدادی از آیات عظام و مراجع عظیمالشان زمان خود به اخذ درجه اجتهاد و روایت نایل گردید كه برخی از آنان عبارتند از مرحومان: آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالكریم حائری یزدی (موسس حوزه علمیه قم)، آیت الله العظمی آقا سیدمحمدكاظم شیرازی، آیت الله ابراهیم حسینی شیرازی اصطهبناتی، آیت الله شیخ محمدرضا نجفی اصفهانی، حجةالاسلام والمسلمین حاج شیخ مرتضی مظاهری نجفی اصفهانی.

نتیجه آن همه تلاش و كوشش علمی، كه زمینه‎ی‎ آن را تقوای علمی و زهد آن بانوی پرهیزگار فراهم كرده بود به طوری كه حتی دانشمند بزرگ، فقیه اهل‌بیت و رجال عظیم‎الشان، آیت الله العظمی سید شهاب الدین مرعشی نجفی، از خانم امین، درخواست اجازه روایت نمود و ایشان در قسمتی از این اجازه نامه نوشته اند «پس از استخاره به ایشان اجازه دادم كه روایت كند از من هر چه را كه روایتش برای من صحیح است از كتب تفسیر و ادعیه و حدیث و فقه و غیره»

?سیره و روش زندگی

یكی از دست پروردگان محفل پر فیض بانو امین در باب نظم، تدبیر و عظمت معنوی وی می‌گفت: «در مورد زندگی خانم امین باید بگویم كه در تنظیم وقت، ابتكاری عجیب داشتند و چنان اوقات خود را تنظیم می‌كردند كه به تمام كارهایشان می‌رسیدند، گویا خداوند به وقت ایشان هم، بركت داده بود و از لحظه لحظه ی زندگیشان استفاده میکردند

بانو امین در کنار دانش، مسائل خانواده برایشان اصل بود و مدیریت چگونه زیستن را به ما آموزش می‌دادند و می‌گفتند اگر می خواهید در مسائل علمی‌تان موفق باشید باید روی خانواده مراقبت داشته باشید، وی با همسرشان بسیار صمیمی و عاطفی و نسبت به تربیت فرزند بسیار عنایت داشتند.

مردم دیدند که در عمر 97 ساله‌اش تمام حرکات و رفتارش همه انسانی بود او بانویی بود که به وظایف زنانگی‌اش بسیار اهمیت می‌داد وخانه داری و شوهرداری‌اش همه قرآنی بود و و طرز معاشرت با نامحرم را بسیار رعایت می‌کرد و تلاش داشت تا با نامحرمی روبه‌رو نشود.

منزل ایشان با توجه به این‌که همسر ایشان یکی از تجار سرشناس اصفهان بود منزلی پررفت و آمد بود اما ایشان با مدیریت درست بر روی تمامی امور احاطه داشتند حتی گاهی در حساب و کتاب به همسر خود نیز کمک می‌کردند

کتاب روش خوشبختی ایشان را مردم بخوانند تا ببینند این بانو چه نوع زندگی و چه عصمتی را نشان داده ست این‌ها همه بیان قرآن و خلقت انسانی است و تمام علمه البیان او قرآن بود و بیان خلقت انسان. تمامی انسان‌ها با فطرتی کامل و پاک متولد می‌شوند اما به این موضوع توجهی ندارند اما او با افعال و اعمال و استادی‌اش تلاش می‌کرد این فطرت پاک را نگه دارد

این بانوی نمونه که به مقام عالی اجتهاد رسیده بود و حتی بزرگانی از علماء و فضلاء نیز در محضر ایشان تلمذ کرده‌اند و از دریای علوم و معارف وی بهره‌مند بوده‌اند، از جمله نوادری است که به خوبی می‌تواند برای بانوان در عصر ما، الگو و اسوه باشد؛ چرا که در همین چند دهه پیش در اصفهان، می‌زیست و همسرش نیز اهل کسب و تجارت بود. این بانوی مکرمه، دارای مراتب والای علمی و حوزوی بود، اما باید شوهرداری و خانه‌داری هم می‌کرد و در کنار آن به تدریس، تألیف و تحقیق و آن هم در سطوح بسیار عالی می‌پرداخت

بانو امین در پاسخ سوالی در رابطه با این كه در عصر حاضر بهترین‎ها برای زنان چیست، اینگونه پاسخ دادند:
«در موقعیت امروز، آنچه برای زنان در درجه اول مورد اهمیت قرار دارد این است كه، با نفس و دمخواهی‌های خود در مورد زر و زیور و طرز لباس پوشیدن خود و به مدل‌های گوناگون درآمدن، مبارزه كنند.
با این كه این كار، مشكل به نظر می‌ر‌سد ولی در نتیجه به كمال معنوی، زودتر نایل می‌شوند. پس بهترین جهاد، حفظ پوشش زنان است.»

گمان نکنید اگر شما شیک و مد و بدون حجاب از منزل بیرون آئید شرافت مند می شوید و مردها بنظر تقدیس به شما نگاه می کنند ، همان کسانی که شما را خانم خطاب می کنند این ها روی اصل قوای شهوانی است و نگاه آنها نگاه شهوت آمیز است ، نه روی اصل فضیلت ، همان که با صورت بشاش شما را استقبال می کند و بشما دست می دهد و احترام می گذارد در دلش شما را خانم بی عفت می داند و اگر قدری با غیرت باشد هیچ وقت امثال شما را به همسری نمی گیرد.

تو مسلمان ومسلمان زاده ای و مقدسات مذهب در تمام ملل محترم است خود را هدف تیر چشم های ناپاک بعض مردهای بی عفت قرار مده در خانه خود بنشین و مشغول انجام وظیفه خدا پسند خود باش و سعادت خود را تامین نما و مواظب باش که مبادا از آن زنهائی باشی که در حدیث حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرموده: آخرالزمان که بدترین زمانها است زن هائی ظاهر می شوند با زینت نمایان و لباس پوشده اند ولی برهنه اند وآنها از دین خارجند داخل در فتنه و فسادند و بشهوات مایلند و در جهنم جاویدانند

و نیز سعی نما که از آن زنهائی نباشی که بعمل رکیک تو دریای غضب پروردگار بتلاطم آید و بر مسلمان ها بلاء نازل گردد.
چنان چه در حدیث از رسول اکرم است که فرموده : وقتی کشف حجاب گردید زن ها مثل مردهای جوان از منزل بیرون آمدند و احکام قرآن تغییر داده شد منتظر بلاء باشید که بلاء بر شما می ریزد همان طوری که باران از ابر می ریزند آن وقت منتظر قیام قطب الاقطاب باشید.

وی در کتاب نفحات الرحمانیه مکاشفاتی از خود نقل کرده است. بانو در این کتاب از الهاماتی که از سی سالگی بر قلب وی وارد شده سخن به میان آورده است. شخصیت‌های دینی و شاگردانش نیز از حالات عرفانی و کرامات او سخن به میان آورده‌اند.

استاد صفوی‌قمی، همواره از مراتب عرفانی و سیروسلوک معنوی بانو امین در منبرها اشاره‌هایی داشتند و از جمله مطالبی که ایشان نقل می‌کردند، این بود که بانو امین گفته بودند: «هر وقت حضرت عزرائیل(ع) برای گرفتن جان کسی وارد محله ما می‌شوند، من متوجه حضور ایشان می‌شوم و می‌دانم که به کدام خانه می‌خواهند بروند و جان چه کسی را می‌خواهند بگیرند!»

این حكیم الهی و عارف به نفحات رحمانی، نابغه دوران و مجتهد زمان، پس از یك عمر خدمت خالصانه و صادقانه، در بیست و سوم خردادماه ۱۳۶۲مطابق با اول ماه مبارك رمضان سال ۱۴۰۳ هـ . ق سر در نقاب خاك كشید و به جوار رحمت الهی شتافت. یاد و خاطره‌اش جاودان و گرامی باد.

از عزیزانی که به اصفهان سفر می‌کنند، تقاضامندم اولاً از زیارت قبر علامه مجلسی اول و دوم که در کنار هم در جوار «مسجد جامع اصفهان» مدفون هستند و ثانیاً از زیارت «تخت فولاد» اصفهان که مدفن بسیاری از علماء و بزرگان جهان تشیع است، همچنین از فیض زیارت بقعه منوره بانو امین غافل نشوند.

ایشان به بانو امین عرض می‌کنند: «بانو! شما چگونه به این مرتبه رسیدید و اینگونه اسرار برای شما مکشوف می‌شود؟» جواب بانو امین بسیار زیبا و مهم است و باید اهالی قرآن و قرآن‌دوستان توجه کنند. بانو امین گفته بودند: «من در اثر انس با قرآن به این مرتبه رسیده‌ام و هرچه بیشتر به قرآن می‌پردازم و غرق در آیات الهی می‌شوم این حالت بیشتر به من دست می‌دهد و حجاب‌ها برایم کنار می‌رود»

البته این گلایه را باید مطرح کنم که متأسفانه در معرفی الگوها کم‌کاری می‌شود و یک شخصیتی مانند بانو امین که نمونه روزگار است و به مانند علامه طباطبایی که در میان مردان و در بین علماء بی‌نظیر است، بانو امین هم در بین بانوان یک چنین جایگاهی دارد؛ لیکن نسل جدید ما چقدر به جایگاه این بانوی نمونه و اسوه اخلاق، فضیلت و عرفان آگاه است؟ و حتی حوزه‌های علمیه و طلاب چقدر به منزلت این بانو آگاه هستند؟! حیف که قدر نعمات را نمی‌دانیم. شایسته است که همایش‌ها و سمینارهای علمی برای این بانوی بزرگ برگزار شود و نام او در هر کوی و برزن آشنا باشد

آثار و كتاب‌های بانوی اصفهانی
آثار و كتاب‌های قلمی به جامانده از بانوامین بانوی ایرانی عبارتند از:
1- تفسیر قرآن مجید بهنام «مخزن العرفان»در ۱۵جلد.
2- «نفحات الرحمانیه»،به زبان عربی مشتمل بر ۹۶ عنوان.
3- «سیر و سلوك»كه در روش اولیا و طریق سیر سعدا است.
4- «معاد» یا آخرین سیر بشر.
5-روش خوشبختی و توصیه به خواهران دینی و ایمانی.
6- «اربعین هاشمیه»به زبان عربی مشتمل بر مسایل و احكام.
7- «جامع الشتات»به زبان عربی مشتمل به مسایل و احكام.
8- «اخلاق»كه در بسیاری از محافل علمی و دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.
9- «مخزن اللئالی»كه در فضایل حضرت علی بن ابیطالب(علیه‌السلام) است.

علامه محمد تقی شوشتری(ره):

«درعتبات كه بوديم #كفران نعمت زياد مي شد، در مساجد و جاهاي ديگر نان و چيزهاي ديگر مي ريختند، من هم گاهي از آن نان به منزل مي بردم و ديگر نان نمي خريديم و با #پول نان كتاب مي خريدم.»

✅یکی از شاگردان نقل می کند:

روزي اول صبح که نزد علامه محمد تقی شوشتری(ره) رفتم در حالي که در حياط منزل #قدم مي‌زدند،

اين حديث را زمزمه مي‌فرمودند:

«في حَلالها حساب و في حرامها عقابُ».
و متوجه شدم که
کمدي را به عنوان #هديه براي او آورده‌اند
که آن را بيش از حدّ #نياز خود مي‌ديد.

همان روز عصر آن را به کسي
که واقعاً #مستحق آن بود، بخشيد.

✅روزي از علامه محمد تقی شوشتری(ره) سؤال شد که اگر شما در يکي از دعاهايتان مستجاب الدعوة باشيد،
از خداوند چه مي‌خواهيد؟

بلادرنگ پاسخ دادند:
«رهايي از #عذاب آخرت».